çavdar
nedir - çavdarın yetiştiği ülkeler - çavdar ununun faydaları - çavdarın kullanım
alanları
Tahıl, içerdiği doymamış yağ asitleri, demir, kalsiyum, E ve B
grubu vitaminleri ile vücudumuz için gerekli bir kaynaktır. Rafine edilmiş unda
bu değerler azalır. Çavdar çoğunlukla öğütülüp una çevrilerek ekmeklik un ya da
hayvan yemi olarak değerlendirilir.
Çavdar unundan yapılan çavdar ekmeği,
buğday ekmeği gibi hafiftir. İçerdiği gluten isimli madde sayesinde hamurun
kabararak esnek ve yumusak olmasını sağlar. Bu nedenle diğer tahılların unundan
yapılan ekmeklerin hamuruna da buğday veya çavdar unu eklenmesi
gerekir.
Çavdar taneleri
İlk kez İ.Ö. 6500 yıllarında Asya’nın
güneybatısında yetiştirilmeye başlanan çavdar, soğuğa en dayanıklı bitki olarak
da bilinir. Bu özelliğinden dolayı, kışları çok sert geçen yerlerde de
yetiştirilebilir. Ayrıca buğday, arpa, mısır, pirinç gibi tahıllar için
elverişsiz olan topraklarda bile kolaylıkla üretilebilir.
Dünya
çavdar üretimi yılda 30 milyon ton dolaylarındadır. Bu üretimin büyük
çoğunluğunu Rusya sağlar. Doğu Avrupa ülkeleri ve Almanya da önemli çavdar
üreticilerindendir. Türkiye de ise, Niğde, Sivas, Yozgat, Nevşehir ve Konya
önemli çavdar üreticisi illerdir. Dünyadaki üretiminin ülkelere göre ilk onu
2005 yılı itibariyle aşağıdaki gibidir.
* Rusya 3,6 (milyon metrik
ton)
* Polonya 3,4
* Almanya 2,8
* Beyaz Rusya 1,2
* Ukrayna
1,1
* Çin 0,6
* Kanada 0,4
* Türkiye 0,3
* ABD 0,2
* Avusturya
0,2
Faydaları:
* Çavdar, diğer kepekli besinler gibi,
içeriğinde bulunan lif sayesinde hazmı kolaylaştırır, sindirim sistemini
düzenler ve yemek sonrası uyku ve yorgunluk hissi azalır.
*
Bunların dışında çavdar unu, içerdiği polisakkaritlerden dolayı kan şekerini
düzenler ve uzun süre tokluk hissi verir.
* Ayrıca vücutta daha
az yağ depolanmasını sağlayan çavdar unu, sağlığımızı ve formumuzu korumamıza
yardımcı olur.
* Vücuttaki toksinleri atmaya yardımcı
olur.
* B2, B6, B12 ve C vitaminleri ile demir, kalsiyum, niasin,
folik asit ve çinko içerir.
* Damar sertliğini önlemede
etkilidir.
* Kolestrol ve tansiyonu düşürücü etkileri
vardır.
* Kalp krizi riskini
azaltır.
Çavdar ekmeği
Çavdarın
Diğer Kullanım Alanları:
Ekmek ve unlu mamüllerin yapımında
kullanılır.
Bira, viski, cin, votka gibi alkollü içeceklerin
yapımında kullanılır.
Hayvan yemi olarak hayvanlara
yedirilir.
Esnek ve sağlam çavdar sapları, çatı kaplaması, şapka,
kağıt ve mukavva yapımında kullanılır.