İç Anadolu Bölgesi'nin yüzey biçimi, çevreden ortaya doğru giderek
alçalan yapısıyla yayvan bir çanağı andırır. Bu geniş bölgeyi coğrafi
bakımdan Konya bölümü, Yukarı Sakarya bölümü, Orta Kızılırmak bölümü ve
Yukarı Kızılırmak bölümü olarak dörde ayırarak inceleyebiliriz.
Bütünüyle kapalı ve geniş bir havza olan Konya bölümünü belirleyen
başlıca yüzey şekilleri Cihanbeyli ve Obruk yaylaları ile Konya
Ovası'dır. Burada ayrıca, sönmüş birer yanardağ olan Karacadağ ve
Karadağ gibi tek tek bazı dağlar da yükselir. Türkiye'nin tahıl ambarı
olarak nitelenen Konya Ovası, Konya kenti yakınından Ereğli kentinin
kuzeydoğusuna kadar uzanır. Ovanın kuzey kesiminde, rüzgâr aşındırması
sonucunda oluşan kumullar Karapınar çevresine yarı çöl görünümü
vermiştir.
Bölgenin Yukarı Sakarya bölümünün yüzey şekillerini Türkmen Dağı,
Sivrihisar Dağı ve kuzey sınırında Sündiken Dağları ile bunların
arasındaki Eskişehir ve Yukarı Sakarya ovaları oluşturur. Ankara'nın
doğusunda yer alan İdris Dağı ile Elma Dağı da bu bölümün başlıca
yükseltileridir. Başlıca yüksek düzlükler ise Haymana Yaylası ile
Yazılıkaya Yayla-sı'nın doğu kesimidir.
Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan ve içine Kızılırmak yayını alan Orta
Kızılırmak bölümünün güneyinde Kayseri ile Karaman arasında Erciyas,
Melendiz ve Hasan dağları bir dizi oluşturarak yükselir. Erciyas
Dağı'nın 3.917 metreye yükselen doruğu İç Anadolu Bölgesi'nin en yüksek
noktasıdır. Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasına sokulmuş
olan Yukarı Kızılırmak bölümü bölgenin en dağlık yeridir. Burada dağ
sıraları güneybatı kuzeydoğu doğrultusunda birbirine paralel uzanır. Bu
bölümdeki başlıca yükseltiler Akdağlar, Tecer, Çamlıbel ve Hınzır
dağlarıdır.
İç Anadolu Bölgesi'nden kaynaklanan suların çoğu Kızılırmak ve Sakarya
ırmakları aracılığıyla Karadeniz'e akar. Çekerek Irma-ğı'nın suları da
Yeşilırmak'a katılarak Karadeniz'e ulaşır. Uzunyayla yöresinden
kaynaklanan sular Zamantı Irmağı'nın bölge sınırları dışında katıldığı
Seyhan Irmağı aracılığıyla Akdeniz'e ulaşır. Bölgenin doğu kesiminden
kaynaklanan Çaltı ve Tohma suları ise Fırat Irmağı aracılığıyla Basra
Körfezi'ne dökülür. Bu akarsulardan bazılırı, eski jeolojik çağlarda
yerkabuğunun oluşması sırasında kırılarak çöken alanlarda akmaktadır. İç
Anadolu Bölgesi'nin yüksek kesimlerinden kaynaklanan bazı küçük
akarsular lise denize ulaşamaz ve kapalı havzalara yönejir. Bölgenin
alçak yörelerinde bulunan bu kapalı havzaların en çukur kesimlerinde
akarsular ya bir göl ya da bir bataklık oluşturur. Bıjı akarsuların en
önemlileri Çumra yöresi ile| Konya Ovası'nın batı kesiminin
sulanmasında yararlanılan Çarşamba Çayı'dır.
İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tua Gölü ile
Tuzla, Seyfe, Çavuşçu ve Akşehin gölleri yer alır. Eber Gölü'nün doğu
kesilin bölge sınırları içindedir. İç Anadolu BrJlgesi'nde tarım
yapılan toprakları sulama ve] enerji üretimi amacıyla kurulan birçok
barajın ardında suların birikmesiyle oluşan bazı iyapay göller de
vardır. Bunların en önemlisi Hirfanlı baraj gölüdür.
Konu: İç Anadolu Bölgesi Yeryüzü Şekilleri 
C.tesi Şub. 19, 2011 4:28 am